Pracodawca - prawa i obowiązki

Redukcja zatrudnienia – kiedy zwolnienia są koniecznością?

6 listopada 2024

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 28 głosów

28 głosów

4 komentarze
Redukcja zatrudnienia – kiedy zwolnienia są koniecznością?
Dowiedz się, kiedy w firmie warto rozważyć redukcję zatrudnienia, jak przeprowadzić proces zwolnień i jakie wsparcie można zaoferować zwalnianym pracownikom.

Zatrudnianie pracowników wiąże się ze sporymi kosztami. Większość pracodawców ma tego świadomość i dlatego, gdy tylko to możliwe, zatrudnia zainteresowanych np. w oparciu o elastyczne umowy (zlecenia lub o dzieło). Na niektórych stanowiskach należy jednak pracowników zatrudnić na etacie. Gdy firma się rozwija, naturalne jest tworzenie kolejnych miejsc pracy. W ten sposób najłatwiej można opanowywać kolejne rynki zbytu. 

Co natomiast w sytuacji odwrotnej, gdy firma – zamiast generować zyski – odnotowuje straty? Większość przedsiębiorców doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że to moment, w którym należy zacisnąć przysłowiowy pas. Redukcja kosztów, w zależności od wielkości firmy, może oznaczać również zwolnienia. 

Zwolnienia grupowe wg miesięcy w PL

Źródło: https://pro.rp.pl/kadry-i-place/art41079451-zwolnienia-grupowe-jak-przeprowadzic-je-zgodnie-z-prawem

Zwolnienia w pracy – dylematy pracodawcy

Zwolnienia grupowe czy indywidualne nie zawsze są najlepszym rozwiązaniem i to nawet w sytuacji, gdy firma boryka się z brakiem zamówień. Mówimy oczywiście o sytuacji, w której każde stanowisko pracy zajmuje osoba odpowiednio wykonująca obowiązku, jej zatrudnienie na etacie jest uzasadnione, a praca jest dobrze zorganizowana i nie przynosi żadnych strat dla firmy. 

Przedsiębiorca przewidujący, że problemy są tylko chwilowe, powinien najpierw pomyśleć o wdrożeniu bardziej elastycznych rozwiązań. Oto przykłady:

  • Czasowe obniżenie wynagrodzeń lub skrócenie czasu pracy – zmniejszenie liczby godzin pracy może pomóc ograniczyć koszty. Pracownicy mogą zaakceptować takie zmiany, jeśli będą oni świadomi sytuacji i wcześniej poinformowani, że jest to rozwiązanie tymczasowe. Niezbędna jest więc otwarta współpraca pracodawcy z podwładnymi.
  • Praca zdalna lub elastyczny czas pracy – jeśli tylko to możliwe, zmniejszenie kosztów związanych z biurem i infrastrukturą może przynieść oszczędności. Dzięki pracy zdalnej można ograniczyć wydatki na powierzchnię biurową, a elastyczne godziny pracy mogą zwiększyć produktywność i obniżyć zużycie zasobów.
  • Leasing pracowników – przekierowanie pracowników do firm partnerskich lub współpracujących na zasadzie czasowego wynajmu. Jest to alternatywa popularna w branżach takich jak produkcja, budownictwo czy turystyka. Pozwala zachować pracowników, a jednocześnie ograniczyć koszty wynikające z zatrudnienia, umożliwiając pracownikom zdobycie doświadczenia w innych środowiskach.
  • Skupienie się na kluczowych produktach i usługach – rezygnacja z mniej rentownych produktów lub usług i skupienie się na tych, które generują największe przychody, może przynieść korzyści i uprościć strukturę operacyjną.

Zarówno te, jak i inne sposoby ograniczenia kosztów działań firmy niekiedy mogą nie przynieść skutku. Wówczas zwolnienia mogą okazać się jedynym wyjściem z kryzysu.

Gdy konieczne są zwolnienia – redukcja etatów

Zdarza się więc, że redukcja zatrudnienia jest koniecznością. W takiej sytuacji najważniejsze jest, by przeprowadzić ten proces z głową i z dbałością o pracowników, m.in. poprzez jasne komunikowanie zaistniałej sytuacji.

Szukasz pracy?

Pracownik produkcji | pakowaczka, pakowacz

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • 4 800-5 100 zł brutto / mc
  • Smardzów
Dodana

STOLARZ – STYCZEŃ 2025- Produkcja domków drewnianych - Praca Niemcy

MR JOB Agencja Pracy Tymczasowej Sp. z o.o.

  • Niemcy
Dodana
Dodana
Dodana

Redukcja etatów, wbrew temu, co mogą myśleć pracownicy, jest często jednym z najbardziej bolesnych momentów dla pracodawcy. Ta sytuacja może wyniknąć z różnych przyczyn – na przestrzeni lat czynniki takie jak recesja gospodarcza, zmiany na rynku czy transformacja cyfrowa mogą zmusić firmę do podjęcia takich decyzji. Decyzje o zwolnieniach pracowników nie są podejmowane pochopnie. Pracodawcy planują je zazwyczaj z dużym wyprzedzeniem, analizując starannie możliwości, prognozy zatrudnienia, a także potencjalny wpływ na całą strukturę zatrudnienia w firmie.

Przemyślane strategie są tutaj kluczowe, aby zmniejszyć negatywny wpływ na zespół i zachować długotrwałą stabilność operacyjną firmy.

Zapamiętaj!
Odpowiednie zarządzanie procesem zwalniania pracowników jest kluczem do zachowania zdrowych relacji z zespołem i efektywnej adaptacji do zmian w gospodarce.

Pierwszym krokiem w kierunku redukcji zatrudnienia powinna być dokładna analiza, obejmująca znaczenie poszczególnych stanowisk i działań dla funkcjonowania firmy. Przykład?

Z reguły pierwsi w kolejce do zwolnień są pracownicy, którzy są w firmie najkrócej, ze względu na łatwiejsze formalności (zwykle są zatrudnieni na umowach terminowych) i stosunkowo słabe wyniki (osoby te dopiero się wdrożyły, lub są w trakcie). To jednak nie reguła. Bywa, że zwolnić trzeba wybranych specjalistów, dla których nie przewiduje się w najbliższej przyszłości nowych projektów.

Decyzja o wyborze konkretnego pracownika powinna opierać się na obiektywnych i sprawiedliwych kryteriach, takich jak kwalifikacje, doświadczenie czy efekty pracy.

Kiedy już dokonamy tego trudnego wyboru, trzeba dopełnić wszelkich formalności. W praktyce oznacza to następujące kroki:

  1. Pracodawca musi ustalić, że przyczyna rozwiązania umowy leży wyłącznie po jego stronie i nie dotyczy pracownika. Typowe przyczyny to zmiany organizacyjne, ekonomiczne czy technologiczne.
  2. Powiadomienie zakładowej organizacji związkowej – jeśli pracownik jest członkiem związku zawodowego, pracodawca ma obowiązek poinformować na piśmie reprezentującą go organizację związkową o zamiarze wypowiedzenia umowy, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Organizacja związkowa ma 5 dni na przedstawienie ewentualnych zastrzeżeń.
  3. Przygotowanie pisemnego wypowiedzenia – dokument powinien zawierać przyczynę wypowiedzenia oraz informację o przysługujących prawach.
  4. Wręczenie wypowiedzenia – pisemne wypowiedzenie należy wręczyć pracownikowi osobiście lub, w razie niemożności, przesłać pocztą za potwierdzeniem odbioru.
  5. Okres wypowiedzenia – pracodawca musi zachować odpowiedni okres wypowiedzenia, który zależy od stażu pracy pracownika u danego pracodawcy:
  • 2 tygodnie: dla pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy.
  • 1 miesiąc: dla pracowników zatrudnionych co najmniej 6 miesięcy, ale mniej niż 3 lata.
  • 3 miesiące: dla pracowników zatrudnionych co najmniej 3 lata.
     

  1. Odprawa pieniężna – pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości:
  • Jednomiesięcznego wynagrodzenia: jeśli był zatrudniony krócej niż 2 lata.
  • Dwumiesięcznego wynagrodzenia: jeśli był zatrudniony od 2 do 8 lat.
  • Trzymiesięcznego wynagrodzenia: jeśli był zatrudniony ponad 8 lat.
  1. Przestrzeganie ochrony szczególnej – niektóre grupy pracowników, takie jak kobiety w ciąży, osoby w wieku przedemerytalnym czy członkowie związków zawodowych, są objęte szczególną ochroną przed wypowiedzeniem. W takich przypadkach pracodawca musi uzyskać zgodę odpowiednich organów lub spełnić dodatkowe warunki.

Odprawa pieniężna i inne formy wsparcia pracownika

Wypowiedzenie umowy o pracę to moment, w którym pracownik staje przed niepewną sytuacją związaną z utratą pracy. Jednak pracodawcy często rozumieją trudności, z jakimi zmierza się zwalniany pracownik i starają się zaoferować wsparcie. 

Taka praktyka, która doczekała się własnej nazwy – outplacement, ma na celu złagodzenie skutków zwolnienia oraz pomoc w szybkim i efektywnym powrocie na rynek pracy. 

Warto wiedzieć!
Outplacement to program wsparcia dla zwalnianych pracowników, oferowany przez pracodawcę, aby pomóc im znaleźć nowe zatrudnienie lub przygotować do zmiany zawodowej. Program ten obejmuje zwykle doradztwo zawodowe, szkolenia, pomoc w przygotowaniu CV i przygotowaniu do rozmów kwalifikacyjnych, a nawet poradnictwo psychologiczne.

Co dokładnie może zrobić pracodawca?

Podstawową sprawą są referencje. Taki dokument może ułatwić pracownikowi znalezienie nowego miejsca pracy. Referencje są szczególnie istotne, jeżeli zatrudniony sprawdzał się na swoim stanowisku pracy i wszystkie powierzone mu obowiązki wykonywał rzetelnie.

Pracodawca może również zdecydować się na pomoc w zakresie poszukiwania przez pracownika nowego miejsca pracy. Dobrym rozwiązaniem jest zorganizowanie np. spotkań z doradcą zawodowym. Takie rozwiązanie sprawdza się zwłaszcza w przypadku dużych firm, które muszą zwolnić więcej niż jedną osobę. Gdy wiadomo już, kto będzie musiał odejść, warto wykorzystać pozostały czas pracownika w możliwie najlepszy sposób.

Jak wspierają zwalnianych pracowników pracodawcy - statystyki

Źródło: https://www.lhhpolska.pl/zwolnienia-w-czasach-rynku-pracownika-czy-to-w-ogole-jest-temat/

Jednak najbardziej namacalną i docenianą formą wsparcia jest odprawa pieniężna, która pomoże pracownikowi w przejściu przez okres bez zatrudnienia. Ustalona suma pieniędzy może zapewnić zwolnionemu pracownikowi stabilność finansową i elastyczność w poszukiwaniu nowych możliwości zawodowych.

Zwolnienia grupowe w firmie

Zwolnienia grupowe to proces rozwiązywania stosunków pracy, który obejmuje większą liczbę pracowników w krótkim czasie, wynikający zazwyczaj z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych lub technologicznych leżących po stronie pracodawcy.

Warto wiedzieć!
Zwolnienia są zatem uznawane za grupowe, gdy w ciągu 30 dni pracodawca planuje zwolnić co najmniej:
  • 10 pracowników w firmie zatrudniającej mniej niż 100 osób,
  • 10% załogi w firmie zatrudniającej od 100 do 299 osób,
  • 30 pracowników w firmie zatrudniającej 300 i więcej osób.

 

Procedura zwolnień grupowych w Polsce jest regulowana przez ustawę i wymaga od pracodawcy spełnienia określonych formalności, takich jak konsultacje ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników, powiadomienie urzędów pracy oraz zapewnienie odpraw pracownikom.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, przeczytaj nasz artykuł: Zwolnienia grupowe

Spowolnienie gospodarcze

Spowolnienie gospodarcze jest jednym z czynników, które mogą wpływać na konieczność zwolnień. Kiedy gospodarka zwalnia, firmy mogą doświadczyć zmniejszonego popytu na swoje produkty lub usługi, co z kolei prowadzi do konieczności redukcji zatrudnienia.

Pracodawcy muszą być świadomi tego, jak spowolnienie gospodarcze może wpływać na ich biznes i jak odpowiednio planować i zarządzać zatrudnieniem w takich okresach. Dlatego właśnie ważne jest trzymanie ręki na pulsie; śledzenie zmian na rynku i obserwowanie tendencji w branży.

To, czy firma poradzi sobie w dobie kryzysu, w dużej mierze zależy od tego, z jak dużym wyprzedzeniem przedsiębiorca zdoła ten kryzys przewidzieć.

Odpowiednie nastawienie

Nie zapominajmy o tym, jak ważne jest, by sam pracodawca podchodził odpowiednio do kwestii zwolnienia pracownika, a w konsekwencji, w jaki sposób będzie to komunikował. Podczas takiego spotkania menedżer powinien podkreślić, że decyzja o zwolnieniu nie wynika z niekompetencji pracownika. Przeciwnie – warto zaznaczyć, że pracownik jest wartościowym specjalistą w swojej dziedzinie, który powinien kontynuować rozwój swoich umiejętności.

Szczera i konstruktywna rozmowa, szczególnie gdy zostanie wsparta praktycznym wsparciem w postaci referencji czy pomocy w poszukiwaniu nowej pracy, może znacząco pomóc zwalnianemu pracownikowi szybciej odnaleźć się na nowym etapie swojej kariery zawodowej.

Najczęściej zadawane pytania

Kiedy pojawia się konieczność likwidacji stanowiska pracy?

Konieczność likwidacji stanowiska pracy pojawia się, kiedy firma przechodzi przez trudności finansowe, restrukturyzację, albo gdy konkretne stanowisko staje się niepotrzebne dla funkcjonowania organizacji.

Jakie są przyczyny redukcji etatów?

Przyczynami redukcji etatów mogą być spowolnienie gospodarcze, kryzys finansowy firmy, zmiany technologiczne, które zastępują pracę ludzi, lub strategiczna decyzja o zredukowaniu struktury organizacyjnej.

Czy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna po wypowiedzeniu umowy o pracę?

Tak, w wielu przypadkach pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna po wypowiedzeniu umowy o pracę, zwłaszcza gdy dochodzi do zwolnień grupowych lub likwidacji stanowisk pracy.

Czy spowolnienie gospodarcze zawsze prowadzi do redukcji zatrudnienia?

Nie zawsze, ale spowolnienie gospodarcze często prowadzi do redukcji zatrudnienia, ponieważ firmy starają się zmniejszyć koszty, aby przetrwać trudny okres.

Jak można pomóc pracownikom po wypowiedzeniu umowy o pracę?

Pracodawca może pomóc zwalnianym pracownikom, oferując im wsparcie w poszukiwaniu nowego zatrudnienia, organizując spotkania z doradcami zawodowymi lub dostarczając referencje.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Patrycja Kosek

Dziennikarz

Specjalista digital marketingu, redaktor, copywriter i dziennikarz. Ma prawie 10 lat doświadczenia. Poza pisaniem i korektą zajmuje się zarządzaniem i optymalizacją treści, a także planowaniem i realizacją kampanii marketingowych oraz projektów link outreach na potrzeby SEO.

4 komentarze

Ula

Ula

Redukcja zatrudnienia. Kiedy jest koniecznością? Jeśli jest taka konieczność- to mówi się trudno. Należy zwalniać pracowników niepotrzebnych zgodnie z przepisami prawa. Każdy to zrozumie.
Marian

Marian

Redukcja zatrudnienia bardzo często jest koniecznością. Pracowałem w zakładzie pracy i nas było dwójkę pracowników w danym dziale, o tych samych kwalifikacjach, zarobkach. Nikt z nas nie był gorszy w pracy. Jednego z nas musiano zwolnić. Ni czułem żalu, że pracodawca zwolnił mnie. W końcu kolega miał 3-kę dzieci i nie miał zony, bo mu zmarła. Dostałem 3 miesięczną odprawę i znalazłem po miesiącu nową pracę.
Monik2

Monik2

Różne są przecież sytuacje jakie się mogą zdarzyć i czasami taka redukcja jest niezbędnym rozwiązaniem. Tak to jest i trzeba znać zasady i określic strategię z tym związaną.
Anna

Anna

U nas w firmie było dokładnie tak jak piszecie. Zawsze zwolnienie jest negatywne dla osoby, jednak z praktyki widzę, że nie wszyscy nadają się na dane stanowisko w pracy.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.