Spis treści
Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury. Co oznacza to w praktyce?
Pracownik w wieku przedemerytalnym
Zgodnie z polskim prawem, pracownik znajdujący się w okresie czterech lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego korzysta z dodatkowej ochrony. Oznacza to, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę z takim pracownikiem bez ważnego powodu – wyjątki są zawarte w kodeksie pracy, dotyczą sytuacji takich jak rażące naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
Aby skorzystać z tej ochrony, pracownik musi spełnić określone warunki. Przede wszystkim musi być zatrudniony na podstawie umowy o pracę i zbliżać się do osiągnięcia wieku emerytalnego (56 lat dla kobiet, 61 dla mężczyzn). Warto zauważyć, że ochrona przedemerytalna nie dotyczy przypadków rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron lub zwolnień grupowych.
Pracownik magazynu
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Tychy
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Gliwice
Pracownik produkcji – cebulki kwiatowe (start 02-12-2024)
Duijndam Works Sp. z o.o.
- Holandia
Pracownik produkcji
Randstad Polska Sp. z o.o.
- Żory
Specjalista/Specjalistka w biurze Fundacji
American Heart of Poland Spółka Akcyjna
- Katowice
Kogo nie zwolni pracodawca?
W Polsce ochrona przedemerytalna dotyczy pracowników, którzy zbliżają się do osiągnięcia wieku emerytalnego, a dokładniej tych, którzy mają nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia tego wieku. Aby być objętym taką ochroną, pracownik musi być zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Podstawą prawną dla tego rodzaju ochrony jest art. 39 (1) Kodeksu pracy. To zabezpieczenie ma na celu zapobieganie zwolnieniom osób starszych, które mogą mieć trudności ze znalezieniem nowego zatrudnienia na krótko przed przejściem na emeryturę.
Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie ma prawa wypowiadać umowy o pracę osobom, które mają nie więcej niż 4 lata do uzyskania uprawnień emerytalnych i których staż pracy pozwala na uzyskanie pełnych praw emerytalnych po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Osoby po 50 roku życia, których nie obejmuje ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę, znajdują się w szczególnie niekorzystnej sytuacji na rynku pracy. Utrata posady w takim wypadku może stanowić ogromny problem, który wydaje się nie do przezwyciężenia. Pojawia się pytanie: w jaki sposób szukać zatrudnienia w tym wieku przedemerytalnym? Zainteresowanych tym zagadnieniem, zachęcamy do zapoznania się z artykułem: +50 na rynku pracy.
Czy staż pracy ma znaczenie w kwestii nabycia prawa do ochrony?
Możliwość skorzystania z ochrony przed ewentualnym wypowiedzeniem umowy o pracę, opartej na art. 39 Kodeksu pracy, jest dostępna dla pracowników zbliżających się do wieku emerytalnego, niezależnie od ich dotychczasowego okresu zatrudnienia. Ważne jest, aby pracownik był w okresie nie dłuższym niż cztery lata przed osiągnięciem wieku uprawniającego do emerytury.
W aktualnym systemie prawnym w Polsce ochrona przedemerytalna opiera się głównie na wieku pracownika, a nie na ilości przepracowanych lat, choć okres zatrudnienia jest istotny dla kalkulacji wysokości świadczenia emerytalnego.
Przejście na emeryturę regulowane jest przez ustawę o emeryturach, która określa zasady przyznawania i obliczania emerytur. Choć długość zatrudnienia ma znaczenie dla wysokości emerytury, to nie wpływa bezpośrednio na prawo do ochrony przedemerytalnej.
Kiedy można zwolnić pracownika w wieku przedemerytalnym?
Art. 39 Kodeksu pracy stanowi, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeśli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury. Jednak zakaz wypowiedzenia nie równa się zakazowi rozwiązania umowy o pracę.
- Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 Kodeksu pracy): pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem objętym ochroną przedemerytalną, jeśli pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnił przestępstwo uniemożliwiające dalsze zatrudnienie lub z własnej winy utracił uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy.
- Rozwiązanie umowy z powodów zdrowotnych (art. 53 Kodeksu pracy): pracodawca może również rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z pracownikiem w wieku przedemerytalnym z powodów zdrowotnych, np. gdy niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące.
- Inne sytuacje: istnieją okoliczności, w których rozwiązanie umowy z pracownikiem w wieku przedemerytalnym jest możliwe, takie jak likwidacja zakładu pracy czy ogłoszenie upadłości pracodawcy.
Jak widać, ochrona przedemerytalna nie chroni pracownika przed rozwiązaniem umowy o pracę w każdej sytuacji. Istnieją wyjątki, które pozwalają pracodawcy na rozwiązanie umowy z pracownikiem objętym ochroną przedemerytalną zarówno z jego winy, jak i z powodów niezawinionych przez pracownika.
Pracodawco, tego nie rób!
Warto zauważyć, że ustawodawca chroni pracownika w wieku przedemerytalnym przed ewentualnym wypowiedzeniem umowy o pracę. W takim przypadku zabrania się podmiotowi zatrudniającemu dokonywania zmian na niekorzyść pracownika w zakresie zarówno warunków pracy, jak i płacy. Dopuszczalne jednak będzie to w dwóch sytuacjach, które wymienione zostały w art. 43 Kodeksu pracy. Mowa o:
- wprowadzeniu nowych zasad wynagradzania, dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub też ich grupy, do której pracownik należy,
- stwierdzeniu orzeczeniem lekarskim utraty zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinionej przez pracownika utraty uprawnień, które są niezbędne do jej wykonywania.
Co z pracownikiem, który osiągnął wiek emerytalny?
O ile w wieku przedemerytalnym pracownik objęty jest specjalną ochroną, o tyle ta wygasa w momencie, w którym zatrudniony osiąga wiek uprawniający go do przejścia na emeryturę. W takim przypadku pracownika obowiązują już ogólne zasady wypowiadania umów o pracę.
Zakończenie stosunku pracy
W przypadku pracowników w wieku przedemerytalnym, zakończenie stosunku pracy może nastąpić tylko z uzasadnionej przyczyny. Pracodawca ma obowiązek przestrzegać przepisów prawa pracy dotyczących wypowiedzenia umowy przedemerytalnej. Umowa na czas określony lub umowa na czas nieokreślony zawarta z pracownikiem w wieku przedemerytalnym nie może zostać wypowiedziana bez przestrzegania obowiązujących przepisów prawa.
W sytuacji, gdy pracownik w wieku przedemerytalnym jest zwolniony z pracy, może mieć prawo do wcześniejszej emerytury lub innego świadczenia związanego z zakończeniem stosunku pracy. Warto pamiętać, że w przypadku zakończenia stosunku pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego, pracownik powinien skonsultować się z instytucją emerytalną w celu uzyskania informacji na temat swoich praw i świadczeń.
Podsumowanie
Pracownik w wieku przedemerytalnym, który korzysta z ochrony przedemerytalnej, ma prawo do zachowania dotychczasowego wynagrodzenia. Pracodawca nie może dokonywać zmian, jeśli wynikają one tylko i wyłącznie z faktu, że pracownik zbliża się do wieku emerytalnego. Ochrona obejmuje również pensję, co stanowi ważny element stabilności finansowej przed przejściem na emeryturę.
Ważne jest, aby pracodawcy mieli świadomość obowiązujących przepisów dotyczących ochrony przedemerytalnej pracowników w wieku przedemerytalnym. Zapewnienie stabilności zatrudnienia, terminowych umów o pracę i odpowiedniego wynagrodzenia jest istotne dla zachowania motywacji i zaangażowania pracowników w tej grupie wiekowej.
To może Cię również zainteresować
