Spis treści
Coraz więcej pracodawców podkreśla, że zatrudnianie pracowników na podstawie umowy o pracę wiąże się z ryzykiem. Firma nie ma możliwości dokładnego zweryfikowania umiejętności pracownika, wydłużanie procesu rekrutacji czy zlecenie jej zewnętrznej firmie kosztuje, a nie zawsze przynosi oczekiwane rezultaty. Do tego dochodzą wysokie koszty składek za każdego pracownika na etacie. W efekcie niestety w wielu firmach pracownicy są nadmiernie obłożeni obowiązkami, a szef o zatrudnieniu kolejnej osoby nie chce słyszeć...
Jeżeli jako pracodawca jesteś w podobnej sytuacji, wiedz, że istnieją alternatywne rozwiązania, które pozwolą odciążyć pracowników etatowych, a jednocześnie nie narażą firmy na wysokie koszty. Jednym z nich, po które pracodawcy sięgają coraz częściej, jest korzystanie ze staży lub praktyk absolwenckich. Ich organizacja kosztuje niewiele, natomiast osoba zatrudniona ma możliwość wykazać się i zdobyć doświadczenie. Z kolei pracownicy po przeszkoleniu stażystów zyskują pomoc w zakresie mniej skomplikowanych zadań i mogą się skupić na ważniejszych obowiązkach.
Zatrudnienie stażysty zgodnie z przepisami
Pracodawcy, którzy są zainteresowani przyjęciem kandydata na staż lub praktyki muszą pamiętać o konieczności spełnienia szeregu wymogów.
- ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- ustawy z dnia 17 lipca 2009 roku o praktykach absolwenckich.
W przypadku stażu pracodawcy powinni też zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 sierpnia 2009 roku w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych.
A zatem, co dokładnie należy zrobić, żeby zgodnie z prawem zatrudnić stażystę lub praktykanta?
- określić cel i zakres obowiązków stażysty lub praktykanta,
- wybrać formę zatrudnienia – poszczególne opcje omawiamy w kolejnej części artykułu.
- ustalić warunki finansowe – pod tym względem szczególnie korzystne dla pracodawcy jest uczestnictwo w programie stażowym z urzędu pracy. Wówczas pokrywa on częściowo lub całkowicie wynagrodzenie stażysty.
- przygotować miejsce pracy i opiekę merytoryczną – najlepiej wyznaczyć mentora lub opiekuna, który będzie nadzorował staż i wspierał stażystę w wykonywaniu zadań,
- zapewnić ubezpieczenie – jeśli zatrudnienie jest realizowane na umowę o praktyki absolwenckie lub w formie umowy zlecenia, pracodawca może być zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Warto podkreślić, że jeśli staż jest organizowany przy współpracy z instytucjami zewnętrznymi (urząd pracy, uczelnia, inna firma), pracodawca musi dopełnić formalności z tymi instytucjami, w tym zawrzeć umowę trójstronną, określającą warunki stażu.
Jak przyjąć na staż lub praktykę? Formy zatrudnienia
Przedsiębiorcy mogą wybrać spośród kilka rodzajów umów, na podstawie których zatrudnią studenta lub absolwenta na praktyki bądź staż. Wybór odpowiedniej opcji zależy zwykle od rodzaju i celu praktyk, wieku kandydata, a także podmiotu, który koordynuje praktyki (szkoła, uczelnia, urząd).
Strony mogą więc zdecydować się na jedną z następujących form współpracy:
- Umowa o praktyki absolwenckie (inaczej umowa o staż) – praktykantem może być osoba, która „ukończyła co najmniej gimnazjum lub ośmioletnią szkołę podstawową i w dniu rozpoczęcia praktyk nie ma ukończonego 30. roku życia”, tak podaje rządowy serwis Zielonalinia.gov.pl. Umowę o praktyki absolwenckie podpisuje z pracodawcą sam praktykant.
- Umowa zlecenie, umowa o dzieło – takie umowy można podpisać, gdy współpraca ma luźniejszy charakter. Może być zarówno płatna, jak i bezpłatna. Są to umowy cywilnoprawne, podpisywane są bezpośrednio ze stażystami i nie ma żadnego limitu wiekowego, jednak ulga z opłacania składek przez pracodawcę przysługuje wyłącznie, gdy stażysta ma status studenta i nie ukończył 25 roku życia. Co ważne dla kandydatów, okres pracy na umowie zlecenie lub o dzieło nie wlicza się w staż pracy.
- Umowa o organizację studenckich praktyk zawodowych lub praktyk w technikum – taką umowę (porozumienie) podpisywana jest pomiędzy pracodawcą chcącym przyjąć stażystów a uczelnią wyższą bądź dyrektorem technikum. Tego rodzaju praktyki powinny być ściśle związane z kierunkiem kształcenia, a umowa ma charakter nieodpłatny.
- Staż z urzędu pracy – umowa podpisywana jest pomiędzy praktykantem i starostą. Na taki staż mogą być skierowane wyłącznie osoby zarejestrowane w urzędzie jako bezrobotne. Ci, który nie ukończył 30 roku życia, mogą uzyskać zatrudnienie na stażu przez okres do 12 miesięcy, pozostali maksymalnie do 6 miesięcy. Staż z urzędu pracy jest płatny, ale wypłatę pokrywa urząd – otrzymuje się na nim tzw. stypendium stażowe, które wynosi 120% zasiłku dla bezrobotnych. Obecnie jest to 1565,00 zł brutto.
- Wolontariat – praca na umowie o wolontariat jest dobrowolna, więc pracodawca nie może egzekwować wykonywania określonych obowiązków. Z drugiej strony wolontariat jest nieodpłatny, a pracodawca nie ponosi żadnych kosztów w związku z tego rodzaju współpracą. Umowę podpisuje się bezpośrednio z kandydatem.
Staż i praktyki – formalności
Pracodawca, który zdecydował się na obniżenie kosztów pracy przez zorganizowanie stażu lub praktyki, powinien pamiętać, że choć prawnie pojęcia te są niemal tożsame, z punktu widzenia grupy docelowej nieco się różnią. Staż, zwłaszcza ten z urzędu pracy, organizowany jest po to, aby osoba bezrobotna nabyła praktyczne umiejętności, praktyka zawodowa natomiast odbywa się po to, by absolwent studiów kierunkowych uzyskał konkretne doświadczenie zawodowe.
Bez względu na to, czy mowa o praktykach zawodowych organizowanych przez uczelnię, czy o staż z urzędu pracy, konieczne jest dopełnienie pewnych formalności po stronie pracodawcy, gdy staż dobiegnie końca.
Po pierwsze, należy wystawić zaświadczenie lub opinię, zawierające okres trwania praktyk, miejsce, ogólny zakres obowiązków i zdobytych umiejętności. W opinii opisuje się przebieg praktyk lub stażu wraz z obiektywną oceną pracy i podejścia praktykanta.
Jeżeli praktyki były płatne, należy również rozliczyć wszystkie wynagrodzenia, w tym także ewentualne składki ubezpieczeniowe, jeśli były naliczane.
Pracodawca powinien też uzupełnić dokumentację dotyczącą czasu pracy praktykanta, jeśli była prowadzona, i zakończyć jej ewidencję, a także zamknąć akta osobowe, oznaczyć jako zakończone i przechowywać zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych.
W przypadku stażu z urzędu pracy dodatkowym obowiązkiem pracodawcy jest przekazanie dokumentacji do urzędu pracy oraz wypełnienie wymaganych przez urząd formularzy potwierdzające realizację programu stażu. Urząd Pracy powinien również zostać powiadomiony przez pracodawcę, gdy ten pracodawca zdecyduje się zatrudnić stażystę po zakończeniu stażu.
Obowiązki pracodawcy wobec stażysty
Oprócz dopełnienia wymienionych wyżej formalności, stażysta bądź praktykant powinien być odpowiednio prowadzony przez cały okres przebywania w przedsiębiorstwie. Obejmuje to przydzielenie opiekuna stażysty, odpowiednie wdrożenie i przeszkolenie do wykonywania zadań, a także udzielanie informacji zwrotnych i niezbędnego wsparcia. Wizerunek stażystów jako chłopców na posyłki lub asystentek do parzenia kawy na szczęście przestaje już być aktualny.
Przygotowanie firmy do przyjęcia stażysty zaczyna się od zrozumienia ich umiejętności i aspiracji zawodowych. Ważne jest, aby staż był dopasowany do tych aspiracji, a jednocześnie spełniał wymogi firmy. Warto przeprowadzić audyt firmowy, aby określić, gdzie stażysta mógłby przynieść największą wartość, a także identyfikować obszary, w których mogą rozwijać swoje umiejętności. Ostatecznie, decyzja o zatrudnieniu stażysty powinna być strategiczna i celowo zorientowana na wzajemny rozwój.
Stażyści przynoszą ze sobą świeże spojrzenie i nowe pomysły, ale przede wszystkim mają oni za zadanie uczyć się i zdobywać doświadczenie zawodowe. Jako pracodawca, powinniśmy podkreślić, że odpowiedzialność stażysty nie kończy się na realizacji przydzielonych zadań. Przewidując stażystów jako integralną część zespołu, oczekuje się od nich zaangażowania, inicjatywy i adaptacyjności. Wyjaśnienie oczekiwań i standardów firmy może pomóc stażyście lepiej zrozumieć swoją rolę i obowiązki, umożliwiając mu maksymalne wykorzystanie stażu.
To może Cię również zainteresować