Spis treści
System zmianowy
Informacje o pracy zmianowej można znaleźć w Kodeksie pracy. Zgodnie z art. 128 § 2 pkt 1 przez pracę zmianową należy rozumieć wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasy pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.
- system nieciągły (praca na dwie zmiany),
- system półciągły (praca na trzy zmiany),
- praca w ruchu ciągłym (praca 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu).
Wprowadzenie do zakładu pracy systemu pracy zmianowej łączy się z pewnymi niedogodnościami dla pracodawcy. Przede wszystkim musi on liczyć się z koniecznością ustalania grafików dla każdego ze swoich pracowników. Podczas układania takiego grafiku należy uwzględnić wymiar czasu pracy, czyli liczbę godzin, jaką pracownicy muszą przepracować w danym okresie rozliczeniowym. Art. 130 Kodeksu pracy wyjaśnia sposób określania wymiaru czasu pracy na podstawie prostych obliczeń.
- Pomnóż normę tygodniową (40 godzin) przez liczbę pełnych tygodni, które wchodzą w skład danego okresu rozliczeniowego.
- Do otrzymanego wyniku dodaj iloczyn normy dobowej (8 godzin) i liczby dni (od poniedziałku do piątku), które pozostały do końca okresu rozliczeniowego.
- Od otrzymanego wyniku odejmij liczbę świąt, które przypadają w danym okresie rozliczeniowym i przypadają w dniu innym niż niedziela.
- Na koniec pomóż otrzymaną liczbę przez wysokość etatu (np.1/2 etatu).
Zalety i wady pracy zmianowej
Wprowadzenie w zakładzie pracy zmianowej niesie ze sobą zarówno zalety, jak i wady.
Zalety to zdecydowanie:
- zwiększona elastyczność,
- lepsze wykorzystanie zasobów,
- zdolność do działania w rozszerzonych godzinach otwarcia.
Jednak stosowanie pracy zmianowej może także prowadzić do wyzwań, takich jak zwiększone obciążenie zarządzania i potencjalne ryzyko dla zdrowia, ponieważ praca zmianowa może wpływać na zrównoważony rytm życia pracowników.
Pracownik produkcji | pakowaczka, pakowacz
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 800-5 100 zł brutto / mc
- Smardzów
Pakowacz/pakowaczka -> 3 zmiany -> Oleśnica
Randstad Polska Sp. z o.o.
- 4 800-5 100 zł brutto / mc
- Dobroszyce
Specjalista w Dziale Rowery/Skutery/Kosiarki
PeoplePro
- Zielona Góra
Opieka nad seniorami w Niemczech, niemiecka Umowa od zaraz
IMS GmbH
- Niemcy
Specjalista ds. zakupów
PONAR Wadowice S.A.
- Wadowice
Ważne jest zatem staranne rozważenie i zrozumienie tych kwestii przed wprowadzeniem systemu zmianowego.
Jak wprowadzić system zmianowy?
W pierwszej kolejności pracodawca powinien poinformować swoich pracowników o tym, że wprowadza do zakładu pracy system zmianowy. Aby zrobić to zgodnie z literą prawa, konieczne jest ustalenie systemu i rozkładu czasu pracy w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu o czasie pracy. Ostatnia możliwość odnosi się przy tym do tych pracodawców, którzy nie są objęci układem zbiorowym pracy i nie są zobowiązani przepisami do samodzielnego ustalania regulaminu pracy.
Praca zmianowa — co istotne — może być stosowana w każdym systemie czasu pracy. Można ją wprowadzić do systemu podstawowego, równoważnego czy w ruchu ciągłym. Rozwiązanie takie doceniają przede wszystkim ci pracodawcy, których firmy — z uwagi na specyfikę działalności — muszą być otwarte w niedziele i święta.
Jak planować pracę na zmiany?
Pracodawca, który chce w swojej firmie wprowadzić pracę na zmiany, powinien sporządzić harmonogram. Ten powinien być przygotowywany na dany okres rozliczeniowy. Konieczne jest zatem nie tylko wskazanie konkretnych dni i godzin świadczenia pracy poszczególnych pracowników, lecz także podanie do wiadomości zatrudnionych informacji o dniach wolnych. Przy tych ostatnich pracodawca ma obowiązek wskazać również, czy udzielany dzień wolny jest w zamian np. za pracę w niedzielę.
Wdrożenie pracy zmianowej, jak wskazano powyżej, łączy się z pewnymi niedogodnościami. Mowa przede wszystkim o tym, że pracodawca jest zobowiązany ustalać grafik dla poszczególnych pracowników i to na danym okres rozliczeniowy. Warto przy tym pamiętać, że przepisy dokładnie precyzują, w jaki sposób należy obliczyć wymiar czasu pracy zatrudnionych w przyjętym okresie rozliczeniowym.
źródło obrazka: https://kadrywpigulce.pl/
Wolne, a praca na zmiany
Zagadnienie pracy na zmianę nie dla każdego pracodawcy jest oczywiste. Warto zatem pamiętać o kilku najważniejszych kwestiach. Ponieważ praca zmianowa może zostać zastosowana w każdym systemie pracy, należy stosować zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. W praktyce zatem pracownik może wykonywać polecenia służbowe swojego przełożonego przez 6 lub nawet 7 dni w tygodniu (jeżeli pracodawca otwiera firmę również w niedzielę lub święta). Ponieważ jednak pracownik ma prawo do wypoczynku, stosowanie pracy zmianowej wymaga od pracodawcy zrekompensowania dni pracy zatrudnionego innymi wolnymi dniami tygodnia. W przeciwnym wypadku podmiot zatrudniający może narazić się na zarzut łamania praw pracowników.
Gdy mowa o wypoczynku, konieczne jest podkreślenie, że odpoczynek osób zatrudnionych i wykonujących pracę zmianowej może trwać krócej niż 35 godzin, ale — zgodnie z art. 133 § 2 Kodeksu pracy — tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.
- pracowników zarządzających zakładem pracy,
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- zmiany pory wykonywania pracy w związku z przejściem pracownika na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy.
Wymagania dotyczące wprowadzenia pracy zmianowej
Wprowadzenie pracy zmianowej w organizacji nie jest procesem dowolnym i wymaga spełnienia określonych wymagań. Przede wszystkim, decyzja o zastosowaniu pracy na zmianę musi być zgodna z przepisami prawa pracy, a w szczególności z Kodeksem pracy. Konieczne jest również dokładne zaplanowanie harmonogramu pracy zmianowej, uwzględniającego potrzeby zarówno firmy, jak i pracowników. Informacje o zmianach w organizacji czasu pracy muszą być przekazane pracownikom z odpowiednim wyprzedzeniem, a sama praca zmianowa musi uwzględniać standardy zdrowia i bezpieczeństwa. Wprowadzenie tego rodzaju systemu może również wymagać konsultacji z przedstawicielami pracowników lub związkami zawodowymi, jeśli taka organizacja istnieje w danym środowisku pracy.
Statystyki dotyczące pracy zmianowej
Udział pracowników zmianowych: W wielu krajach przemysłowych, od 15% do 25% siły roboczej jest zatrudnionych w systemie zmianowym.
Zdrowie a praca zmianowa: Badania wykazują, że praca zmianowa może być związana z wyższym ryzykiem różnych problemów zdrowotnych. Na przykład, pracownicy zmianowi są o 23% bardziej narażeni na wypadki w pracy.
Wpływ na produktywność: Niektóre analizy sugerują, że właściwie zorganizowana praca zmianowa może zwiększyć produktywność o 10% do 30%, poprzez zapewnienie ciągłego wykorzystania maszyn i urządzeń.
Zadowolenie z pracy: Ankiety wykazują, że praca zmianowa może wpływać na zadowolenie z pracy. Około 20% pracowników zmianowych wskazuje, że preferują taki system, podczas gdy inni mogą doświadczać stresu związanego ze zmianami w harmonogramie.
Praca zmianowa w różnych sektorach: W niektórych sektorach, takich jak opieka zdrowotna, produkcja czy transport, praca zmianowa jest bardziej powszechna. Na przykład, w służbie zdrowia praca na zmiany może obejmować nawet 50% personelu.
To może Cię również zainteresować
