Spis treści
Dodatek nocny
Aktualnie obowiązujące przepisy dopuszczają możliwość, aby pracownik świadczył pracę w nocy, ale jednocześnie pracodawca musi liczyć się z koniecznością wypłaty dodatkowego świadczenia. Zgodnie z art. 1518 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi, który wykonuje pracę w porze nocnej, przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów. Nie oznacza to jednak, że w wewnętrznych przepisach, które obowiązują w zakładzie pracy, podmiot zatrudniający nie może ustalić gratyfikacji za pracę w godzinach nocnych na wyższym poziomie. Ważne jest jednak to, że dodatkowe wynagrodzenie nie może być niższe niż to, które zostało wskazane w Kodeksie pracy.
Godziny nocne a kodeks pracy
Poza uregulowaniem w przepisach kwestii wypłaty dodatkowych świadczeń należy wskazać, że ustawodawca wyodrębnił również kategorie pracowników świadczących pracę w godzinach nocnych. W myśl art. 1517 § 2 Kodeksu pracy mowa tu o pracownikach, których rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej. Inna możliwość, przy której mowa o pracy w godzinach nocnych zachodzi wówczas, gdy co najmniej 1/4 rozkładu czasu pracy zatrudnionego w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. Sama pora nocna obejmuje przy tym 8 godzin - od godziny 21 do 7 rano.
Elektryk Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Rybnik
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Nowy Sącz
Mechanik Utrzymania Ruchu
Extral Sp. z o.o.
- Rybnik
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Limanowa
Doradca Klienta w Dziale IT
PeoplePro
- Toruń
Kalkulator godzin nocnych
Wiemy już, kiedy wypada tzw. pora nocna, oraz ile wynosi dodatek za pracę w nocy. Teraz posiłkując się prostym wzorem, możemy obliczyć, ile dokładnie otrzymamy za wykonywanie swojej pracy w godzinach nocnych. Z pomocą przychodzi nam 130 art. Kodeksu Pracy, w którym znajdujemy informację dotyczącą wymiaru czasu pracy, czyli liczby godzin do przepracowania w danym miesiącu.
Jak obliczyć wymiar pracy obowiązujący pracownika w konkretnym miesiącu?
- Mnożymy liczbę pełnych tygodni przypadających w danym miesiącu przez 40 godzin.
- Do otrzymanego wyniku dodajemy iloczyn 8 godzin i liczby "luźnych" dni w miesiącu, które są dla pracownika dniami pracującymi.
Teraz gdy znamy już wymiar czasu pracy, możemy obliczyć wysokość dodatku za godziny nocne dla pracownika w lipcu 2022 roku:
Nie można zapomnieć, że dodatek za pracę w godzinach nocny nie jest jedynym świadczeniem, jakie może otrzymać pracownik wypełniający swoje obowiązki nocą. Kiedy taka osoba wykonuje pracę w porze nocnej na stałe, to pracodawca może wypłacać zamiast dodatku specjalny ryczałt. Wysokość takiego dodatku jest równa wymiarowi pracy w porze nocnej.
Dla kogo dodatek nocny?
Jak wspomniano powyżej, dodatek do wynagrodzenia należy się każdemu pracownikowi, który świadczy pracę w godzinach nocnych. Nie ma tu znaczenia to, czy praca wykonywana przez osobę zatrudnioną ma charakter stały lub sporadyczny. Co więcej, praca w porze nocnej może być dodatkowo objęta koniecznością wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy pracownik świadczy pracę w godzinach popołudniowych. Równocześnie trzeba jednak wskazać, że w wyjątkowych przypadkach dodatek może zostać zastąpiony ryczałtem. Ma to miejsce wówczas, gdy pracownik wykonuje pracę poza zakładem pracy.
Godziny nocne kierowcy
Po ostatnich nowelizacjach dotyczących godzin pracy kierowców zostały wprowadzone pewnie zmiany. Kierowców zawodowych obowiązują bowiem aż dwie pory nocne. Pierwsza z nich to standardowe 8 godzin - od godziny 21 do 7 rano. Za udokumentowaną pracę w tych godzinach należy się dodatek w wysokości 20% wynagrodzenia minimalnego.
Druga pora nocna, która obowiązuje osoby wykonujące zawód kierowcy to wskazane przez daną firmę 4 godziny pomiędzy 00:00, a 07:00. Druga pora nocna wiąże się z 10-godzinnym limitem czasu pracy kierowców - jeżeli choć jedna minuta pracy kierowcy była w porze nocnej ustalonej w przedsiębiorstwie np. od 00:00 do 04:00.
Kluczowe jest wskazanie wspomnianego przedziału czasowego w dokumentacji przedsiębiorstwa. Bez jego wyznaczenia, za porę nocną będzie uznawany cały okres między 00:00 a 07:00.
Kto może skontrolować czas pracy kierowców? Podstawowym organem, który może skontrolować nieprawidłowości w czasie pracy kierowców, jest Inspekcja Transportu Drogowego. Jednak to nie jedyna jednostka uprawniona do kontroli, pozostałe to Straż Graniczna, PIP, Policja czy Służba Celno-Skarbowa. A jakie są kary dla pracodawców za naruszenie tych przepisów? To obrazuje poniższa grafika:
Praca na nocki - czy dla każdego?
Omawiając zagadnienie wynagrodzenia za świadczenie pracy w godzinach nocnych, trzeba podkreślić, że nie każdy pracownik taką pracę może wykonywać. Bezwzględny zakaz (nawet po zgodzie wyrażonej na piśmie pracodawca nie może dopuścić podwładnego do wykonywania obowiązków) dotyczy pracownic w ciąży i pracowników młodocianych. W ograniczonym stopniu pracę w nocy świadczyć mogą pracownicy, którzy sprawują opiekę nad dzieckiem do lat 4. W takim przypadku osobie zatrudniającej będzie potrzebna zgoda zainteresowanego, przy czym jeżeli oboje rodzice pracują, to tylko jedno z nich może skorzystać z odmowy pracy w godzinach nocnych. Regulacje w zakresie pracy w nocy dotyczą również pracowników niepełnosprawnych. Mogą być oni zatrudnieni w porze nocnej wyłącznie wówczas, gdy otrzymają zgodę lekarza.
Praca w godzinach nocnych - wykaz
Pracodawca, który decyduje się na zorganizowanie pracy w godzinach nocnych, musi też pamiętać o tym, że czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje on prace szczególnie niebezpieczne lub też związane z wysiłkiem fizycznym czy umysłowym. Wykaz takich prac powinien opracować podmiot zatrudniający w porozumieniu z organizacją związkową. Jeżeli w zakładzie pracy nie funkcjonuje organizacja związkowa, to konieczne jest wypracowanie kompromisu w tej kwestii z przedstawicielami pracowników, wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Ten przepis nie dotyczy jednak kadry zarządzającej zakładem pracy.
Ile wynosi dodatek nocny?
W prawie pracy godziny nocne to te, które przypadają w przedziale od godz. 21 do 7 rano. Pracownicy wykonujący pracę w tym okresie czasowym, muszą otrzymać dodatek za każdą przepracowaną godzinę nocną. Minimalna stawka za godziny nocne jest określona w przepisach i wynosi +20%. Dodatek oblicza się w stosunku do stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia, które w każdym roku może mieć inną wartość. W 2022 roku obowiązującym miesięcznym wynagrodzeniem minimalnym jest 3010 zł brutto. Należy pamiętać, że jeśli w kolejnym roku kalendarzowym dojdzie do podniesienia minimalnego wynagrodzenia, to będzie musiał wzrosnąć także dodatek nocny. Należy także pamiętać, że godziny nocne mogą zostać indywidualnie określone przez pracodawcę. Informacja o tym musi znaleźć się w postanowieniu układu zbiorowego pracy lub w regulaminie pracy. Wielu pracodawców określa godziny nocne na podstawie zmian panujących w firmie. Na przykład, jeśli pierwsza zmiana jest od 6 do 14, druga od 14 do 22, to pora nocna może zacząć się dopiero od 22.
Poniższa tabela przedstawia wysokość dodatku nocnego w poszczególnych miesiącach w 2022 roku:
W każdym zakładzie praca w godzinach nocnych może wiązać się z wyższym dodatkiem niż ten, który ustalony jest przez prawo. Może zatem wynosić on np. 30 lub 40 %. Wszystko zależy od wewnętrznych przepisów obowiązujących w danej firmie lub od indywidualnych warunków, jakie pracownik ustalił z pracodawcą podczas podpisywania umowy. Należy też pamiętać, że jeśli praca w godzinach nocnych jest też pracą w godzinach nadliczbowych, to pracownik powinien otrzymać dodatki z obydwu tych tytułów, czyli zarówno za nadgodziny jak i za pracę nocną.
Praca nocna jest dla wielu pracowników doskonałym sposobem na dorobienie sobie do podstawowej pensji. Praca w porze nocnej często wiąże się również z tym, że pracownicy po zakończeniu pracy muszą zorganizować sobie powrót do domu, co w nocnych godzinach jest trudne dla osób nieporuszających się własnym samochodem. Dlatego wiele firm na takie wypadki organizuje transport firmowy.
- W myśl art. 1517 § 2 Kodeksu pracy, pracownicy świadczący pracę w godzinach nocnych to osoby, których rozkład czasu pracy obejmuje co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej (od 21 do 7 rano) albo co najmniej 1/4 rozkładu czasu pracy przypada na tę porę.
- Pracodawca może wypłacać zamiast dodatku za pracę w godzinach nocnych specjalny ryczałt, jeśli pracownik wykonuje taką pracę na stałe.
- Bezwzględny zakaz pracy w godzinach nocnych dotyczy pracownic w ciąży i pracowników młodocianych, a pracownicy niepełnosprawni mogą być zatrudnieni w porze nocnej tylko za zgodą lekarza.
To może Cię również zainteresować
