Nawiązanie stosunku pracy wiąże się z podpisaniem umowy o pracę. Istnieje kilka rodzajów takich umów, które mają odmienne podstawy prawne. Różnią się w związku z tym przywilejami, które gwarantują i obowiązkami, które nakładają. Część z nich ma także określony czas trwania, inne natomiast są bezterminowe.
Pierwszym kryterium jest podstawa prawna. Umowy o pracę dzielą się więc na te zawarte na podstawie Kodeksu pracy i te zawarte na podstawie Kodeksu cywilnego. Treść umów jest określona w przypisanych dokumentach prawnych.
Umowy zawierane na podstawie Kodeksu Cywilnego
- umowa zlecenie – dotyczy wykonania określonej czynności prawnej przez zleceniobiorcę na rzecz zleceniodawcy;
- umowa o dzieło – dotyczy dzieła, które ma zostać wykonane w określony sposób, w określonym czasie i za określone wynagrodzenie;
- umowa agencyjna – dotyczy usług pośrednictwa między stronami umowy, czyli najczęściej dwoma przedsiębiorstwami.
Umowy zawierane na podstawie Kodeksu Pracy
- umowa na okres próbny – jednokrotna umowa, w czasie której pracodawca testuje umiejętności pracownika;
- umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony – umowa, która ma określony czas wygaśnięcia i umowa bezterminowa (warto pamiętać, że po podpisaniu trzech umów o pracę na czas określony, umowa automatycznie zmienia się w umowę na czas nieokreślony!).
- umowa na zastępstwo – umowa, na podstawie której pracuje się przez określony czas na zastępstwo pracownika, który jest chory, przebywa na urlopie wychowawczym itp.
Umowy dotyczące pracy, różnią się też od siebie liczbą godzin, które pracownik musi wypracować w danym okresie rozliczeniowym. Istotnym elementem każdej umowy o jest więc wymiar czasu. Zapis ten określa, przez ile godzin w ciągu doby czy tygodnia osoba zatrudniona ma obowiązek wykonywać swoją pracę. Umowy o pracę mogą być podpisane na pełny etat, ale także na jego część – 1/2, 1/4 czy nawet 1/8 lub 3/4.
Podstawowy wymiar czasu pracy to 8 godzin dziennie, co daje 40 godzin tygodniowo. W treści umowy o pracę musi być zawarta informacja, w jakim wymiarze godzin pracodawca planuje zatrudnić pracownika. Całkowity wymiar czasu pracy jest ściśle zależny od okresu rozliczeniowego – wpływ na ilość godzin mają święta czy dni wolne od pracy. Z kolei wymiar czasu pracy na niepełny etat, ulega obniżeniu proporcjonalnie do liczby godzin w pełnym.